Özgürlük mü?!

İletişim kuramları dersinde çok değerli bir hocamın söylemleri doğrultusunda tekrar düşündüğüm bir konuya ucundan hafifçe değinmek istiyorum. Özgürlük.

Çoğu zaman konuşulan bir konudur, özgürlük ve özgür olmak. Ve yine çoğu zaman birçok kişi özgür olmadığı, olamadığı ya da olamayacağı konusunda yakınır. Genel serzenişler çoğu kişide ortak. Elbette her şeyde olduğu gibi kapitalist dünyanın bir hediyesi olarak ekonomik sebepler temel oluyor. Materyalist kişilerde bu daha da belirgin gözleniyor. Her şeyin ucunu bir şekilde paraya dayandırabiliyorlar. Birazda öyle aslında ama tamamen değil! En klasik söz ise “kredi kartının limiti kadar özgürsün” olsa gerek

Ardından dini ve siyasi sebepler geliyor. Bunlarla birlikte tabi birde güzelim ülkem Türkiye için düşünce özgürlüğü konusu açılıyor. Zamanında suç sayılmış düşünmek. Düşündüklerini yazdıkları için yazarlarımız, şairlerimiz, aydınlarımız ceza almış, hapis yatmış. Özgürlüklerini kaybetmiş -mi acaba?- Yazdıklarından, yakılmaktan kurtulanlar ile her şeye ve herkese rağmen, bütün kurallara, yasalara rağmen, duvarlar, demir parmaklıklar, prangalar özgür olmalarını engelledi mi ki?

En muhafazakârlarda bile inanç daha geriden geliyor. Kapitalizm ve materyalizm öyle bir sarmış ki etrafımızı doğduğumuz andan beri bizi biz yapan, değerlerimize değer katan, davranışlarımıza, yaşama şeklimize bile yön veren, kısacası her şeyi kontrol eden inancımız bir nebze olsun geride kalıyor. Ara sıra tartışılıyor; süslü insanlar dünyasında reyting aracı olarak, bürokratlar tarafından seçim malzemesi olarak. Temcit pilavı gibi ısıtıla ısıtıla önümüze konuluyor inanç özgürlüğü. Şimdi de mecliste cem evi açılsın isteniyormuş. Nerede kaldı laiklik?! Bırakın cem evini bir mescit, camii olması bile yanlış geliyor bana. Git meclisin yakınına yap ibadethaneni. Niye meclisin içine açıyorsun ki!

Hadi açtın diyelim. Madem bu ülkede inanç özgürlüğü var -en azından yasalarda öyle yazıyor- o zaman bir Hristiyan ya da Yahudi de kalkıp kilise ve sinagog isteyebilir ve yapmak zorunda kalınır. Hadi onlar neyse; semavî olmayan dinlere mensup bir milletvekili de isterse?! İbadethane dolar ortalık, nefes almaya yer kalmaz. Çünkü inanç özgürlüğü var dedik bir kere. Dinler ise inancı içinizde yaşayın diyor. Gösteriş için kullanmayın. Eee… Peki bu ne oldu böyle?

Eğitim özgürlüğü var, ama okuldan siyasi görüşü nedeniyle atılanlar da var.

İnanç özgürlüğü var, ama aforozda var.

Düşünce özgürlüğü var, ama düşündüklerin için hapis yatmak da, canından olmak da var.

Peki, hiç duygudaşlık yaparak eleştirdik mi özgürlüğü? Pek sanmıyorum. En azından ben yapmamıştım, bugüne kadar. Kanun kitaplarından, cahil hâkim ve savcılardan korkmuyorsanız bir düşünün; yasalar, kurallar, diğer insanlar, el âlem ne der? Gibi suni engelleri bir kenara bırakın. Siz kendiniz, kendi içinizde özgür müsünüz?

Çoğu kişi kendi koyduğu kurallar ile kendi özgürlüğünü kısıtlıyor. Belki bilerek ve isteyerek kendisini korumak için, adeta toplumsal, sosyal hiyerarşiden korumak için bir duvar inşa ediyor. Ve kendi duvarları içinde yaşıyor, yazıyor, seviyor. Belki de hiç farkında bile olmadan, bilinçaltımızın bir oyununun sonucu kısıtlıyor kendini. İstem dışı, ne olduğunu, neden yaptığını, nereden geldiğini bilmeden. Hatta kendi engellerinin, duvarlarının bile farkına varmadan. Kişi kendi özgürlüğünü kendisi kısıtlıyor. Bilinci ya da bilinçaltı ile.

Demek istediğim şu; hiçbir yasa tarafından korunmayan, yasak olmayan bir olguyu sırf öyle düşündüğümüz için yapmıyoruz. Mesela şimdilerde, her ne kadar illegal yollarla verilen cezalar olsa da hiçbir yazar rahat rahat eleştiremiyor mevcut otoriteyi. Sebep? Eleştirdiği için ceza alan birkaç kişi yüzünden bilinçaltında taraf değiştiriyor. En sağlam yazarlar bile daha yumuşak bir üslup kullanmayı tercih ediyor. Belki bilerek, belki bilmeyerek ama durum bu.

Birileri kalkıyor, bunu bunu yapamazsınız diyor ve sonra herkes ona uyuyor. Sadece birileri de değil, toplumda destekliyor bu durumu ve sizde ister istemez içinde buluyorsunuz kendinizi, doğum ile birlikte başlıyor ve sonsuza dek uzanıyor bu gerçek anlamda özgür olmama, olamama durumu. Bunu yıkmayı başarabilenler ise bağımsızlıkları peşinde ölümüne koşmayı sürdürüyorlar. Genellikle de hakkını vererek mücadele edenler ise Atatürk oluyorlar.